1Bireysel Emeklilik Nedir?
Bireysel Emeklilik Sistemi, kişilerin aktif çalışma yaşamları süresince yaptıkları tasarruflara eklenen devlet katkıları ile birlikte birikimlerini uzun vadeli yatırımlara yönlendiren, devlet kontrolündeki belirli risk düzeyinde tutulan fonların yönetildiği Takas Bank’ta birikimlerin değerlendirilmesini sağlayan bir emeklilik sistemidir. Bireysel Emeklilik Sistemi; katkı paylarının/tasarrufların toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanmaktadır. Üyelerimiz bu sistemle ilgili fon dağılımı, ödenmesi planlanan katkılar, beklenen emekli maaşı vb. tüm konular için Vakfımızdan danışmanlık alabilmektedir.
2Sistem ne zaman başladı?
Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 28 Mart 2001 tarihinde kabul edilmiş, 7 Nisan 2001 tarih ve 24366 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Kanun, yayımı tarihinden 6 ay sonra 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 27 Ekim 2003 tarihinde ilk emeklilik planlarının tasdiki ile emeklilik şirketleri faaliyete başlamıştır. Vakıf+BES Modeli ise 3 yıllık çalışmanın ürünü olarak AvivaSA Hayat ve Emeklilik A.Ş. ile ilk aktarım tarihi olan 20 Kasım 2015’te uygulamaya geçmiştir.
3Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katıldıktan sonra sosyal güvenlik sistemindeki haklarım geçerliliğini kaybeder mi?
Hayır. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan kaynaklanan haklar devam edecektir. Bu hakların yanı sıra Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katkı payı ödeyerek ikinci bir emeklilik geliri elde etmek mümkündür.
4Bireysel Emeklilik Sistemi'nde birden fazla emeklilik sözleşmesi alma hakkım var mı?
Evet. Aynı şirkette ya da farklı şirketlerde birden fazla emeklilik sözleşmesi alma imkânı bulunmaktadır.
5Kimleri lehdar olarak seçebilirim?
Üye istediği kişi / kişileri lehdar olarak tayin edebilmektedir. Lehdar / lehdarlar sözleşmede belirtilir.
6Sözleşmem bana ne zaman ulaşır?
Emeklilik şirketi, emeklilik sözleşmesini, sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on iş günü içinde üyenin tercihi doğrultusunda elektronik ortamda veya matbu halde üyeye gönderir.
7Sözleşmemi nasıl görüntüleyebilirim?
Sözleşmenizle ilgili detayları AvivaSA A.Ş.’nin 0216 633 31 11 numaralı Kurumsal Hizmet Merkezinden telefonla öğrenebilir, Takasbank WEB sitesi üzerinden “e-Devlet ile Giriş” alanından e-Devlet şifresi ile giriş yaptıktan sonra, “Takasbank Bilgilendirme Sistemi” alanından Takasbank şifresi oluşturabilir ve ilgili bilgilere erişim sağlayabilirsiniz. E-Devlet şifresi ile giriş hakkındaki sorularınız için Takasbank ile görüşebilirsiniz. Ayrıca AvivaSA A.Ş.’nin web sitesinden görüntüleyebilirsiniz. Detaylar için Tıklayınız.
8Bireysel Emeklilik Sistemi güvenli midir?
Şirketlerin emeklilik faaliyetleri Hazine Müsteşarlığı’nın; şirketin fonlarına, portföy yöneticilerine ve saklayıcılara ilişkin hesap ve işlemleri Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) denetimine tabidir. Şirketin yılsonu mali tabloları bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenirken fonların hesap ve işlemleri ayrıca yılda en az bir defa bağımsız dış denetime tabidir.
Bireysel Emeklilik Sistemi'nin güvenli ve etkin biçimde işletilmesini sağlamak, üyelerin hak ve menfaatlerini korumak amacıyla emeklilik şirketlerinin faaliyetleri Hazine Müsteşarlığı'nın günlük gözetim ve denetimine tabidir. Hazine Müsteşarlığı bu görevin yürütülmesini teminen Emeklilik Gözetim Merkezi’ni görevlendirmiştir.
Türkiye Petrolleri Personeli Vakfı tarafından, üyelerin sözleşme ve kişisel bilgilerinin güvenliği, plan avantajları ve Vakıf taahhütlerini Bireysel Emeklilik ile yerine getirilebilirliği yapılan protokollerle güvence altına alınmıştır.
Bireysel Emeklilik Sistemi'nin güvenli ve etkin biçimde işletilmesini sağlamak, üyelerin hak ve menfaatlerini korumak amacıyla emeklilik şirketlerinin faaliyetleri Hazine Müsteşarlığı'nın günlük gözetim ve denetimine tabidir. Hazine Müsteşarlığı bu görevin yürütülmesini teminen Emeklilik Gözetim Merkezi’ni görevlendirmiştir.
Türkiye Petrolleri Personeli Vakfı tarafından, üyelerin sözleşme ve kişisel bilgilerinin güvenliği, plan avantajları ve Vakıf taahhütlerini Bireysel Emeklilik ile yerine getirilebilirliği yapılan protokollerle güvence altına alınmıştır.
9Birikimlerim güvencede mi? Emeklilik şirketi finansal sıkıntıya düşerse ne olur?
Bireysel Emeklilik Sistemi'nde ödenen katkı paylarıyla alınan emeklilik yatırım fonu varlıkları Takasbank'ta saklanmaktadır. Emeklilik şirketi varlıkları ile emeklilik yatırım fonu varlıkları ayrıdır. 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 17. maddesi uyarınca fon malvarlığı rehnedilemez, portföye ilişkin olarak yapılan işlemler haricinde teminat gösterilemez, üçüncü şahıslar tarafından haczettirilemez ve iflas masasına dâhil edilemez. Aynı Kanun’un 14. maddesinde şirketin mali bünyesinin, üyeların hak ve menfaatlerini tehlikeye sokabilecek düzeyde zayıfladığının ve şirketin mali durumunun düzeltilmesine imkân bulunmadığının tespit edilmesi halinde Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu bakanlık tarafından uygulanabilecek muhtemel yaptırımlar belirtilmiştir. Ayrıca şirket durumu Vakıf tarafından takip edilmektedir. AvivaSA ile yapılan 3 yıllık centilmenlik anlaşmasının bitmesi halinde durum değerlendirilmesi yapılarak sistem avantajlarının AvivaSA tarafından verilememesi halinde başka şirketlerle modele devam edilmesi sağlanacaktır.
10Bireysel Emeklilik Sistemi'nde vefat teminatı var mıdır?
Hayır, Bireysel Emeklilik Sistemi’nde vefat teminatı bulunmamaktadır. Ancak üyenın sözleşme süresi içinde vefat etmesi durumunda, birikimleri ve devlet katkısı hesabındaki tutarın tümü, 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdarlara ya da kanuni varislere ödenir. Bunun dışında Vakfımızın, her yıl değişebilen bir tutar olabilmesi ile birlikte 2016 yılı için vefat durumunda teminatı 33.000 TL olan ve her türlü vefat durumunda lehdara ödenen ölüm kolu ile ilgili detaylar için Tıklayınız.
11Kısa vadeli birikim yapmak istiyorum, emeklilik sistemine girmem avantajlı olur mu?
Bireysel Emeklilik Sistemi, uzun vadeli bir yatırım ve tasarruf sistemidir. 29 Ağustos 2012 tarihinden itibaren stopaj kesintisi getiri üzerinden yapılsa da, sistemden erken ayrılma durumu ile emeklilik hakkı kazanarak ayrılma durumu karşılaştırıldığında daha yüksek oranda stopaj kesintisi uygulanmaktadır. Bununla birlikte, devlet katkı sistemi dâhilinde, üyelerin hesaplarına aktarılacak devlet katkısı hesabındaki tutarların tamamına hak kazanmak, vefat ve maluliyet durumları dışında ancak emeklilik hakkı kazanmakla mümkün olabilecektir. Ancak sistemde 10 yıl vadeyle maksimum miktarda getiri elde etme fırsatı bulunmaktadır. Detaylar için Tıklayınız.
12Bireysel Emeklilik Sistemi'nde ne gibi risklerle karşı karşıya kalabilirim?
Bireysel Emeklilik Sistemi’ne yatırılan katkı payları üyelerin tercih ettiği emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilmektedir. Bu fonlar türlerine göre; hisse senedi, devlet tahvili, kıymetli madenler vb. içermektedir. Tercih edilen fonların içerdikleri varlıkların kazanç ya da kayıpları üyelerin birikimlerini belirlemektedir. Örneğin, hisse senedi ağırlıklı bir emeklilik fonuna yatırım yapılması ve borsanın değer kaybetmesi durumunda, üyelerin fonları da portföylerinde yer alan hisse senetlerine bağlı olarak değer kaybedebilir. Bu da üyelerin birikimlerine yansır. Ancak alınacak riski belirlemek her zaman üyelerin elindedir. Üyeler güvenli yatırım için daha az getiriye razı olup daha az risk içeren fonlara ağırlık verebilir veya daha fazla risk alarak daha fazla getiri sağlama ihtimali olan fonları seçebilir. Ayrıca üyeler fon dağılımı değişikliği hakkını kullanarak birikimlerinin dâhil olduğu fonları değiştirebilirler.
13Yakınlarım da Bireysel Emekliliğe üye olabilir mi?
Üyelerimizin eşi, çocukları, kardeşleri, anne ve babası Vakfa özel Bireysel Emeklilik Planından birikim yaparak toplu para almak ya da 75 yaşına kadar maaş almak koşulu ile yararlanabilir. (Ölüm koluna üye olamazlar.)
14Bireysel emeklilik sözleşmesindeki haklar kimler tarafından kullanılabilir?
Bireysel emeklilik sözleşmesinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesinde sözleşmeden doğan haklar kural olarak üye tarafından kullanılır. Bu sözleşmelerde, sistemden ayrılma ve emeklilik hakkı hariç diğer hakların üye ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişiler tarafından kullanılması kararlaştırılabilir.
15AvivaSA’da bir Emeklilik Sözleşmem var, Vakfın planına geçebilir miyim?
Sistemdeki her üye emeklilik planını bir yılda azami 4 kez değiştirebilmektedir. Bu yöndeki değişiklik talebi, emeklilik şirketine üye veya yakını tarafından doldurulmuş ıslak imzalı bir form ile bildirilir. Vakıf planına, plan değişiklik talebinin şirkete ulaşmasını müteakip on iş günü içinde geçiş yapılır ve yeni emeklilik sözleşmesi on iş günü içinde üyeye tercihleri doğrultusunda elektronik ortamda veya matbu halde gönderilir.
16Başka şirkette emeklilik sözleşmem var, Vakfın planına bu sözleşmemdeki tutarı aktarabilir miyim?
Evet. Aktarım üyenin talebi ile gerçekleştirilebilir ancak Bireysel emeklilik sözleşmesinin ilk kez başka şirkete geçirilebilmesi için mevcut şirkette en az 2 yıl kalması gerekmektedir. İkinci ve daha fazla kez başka şirkete geçirilebilmesi için ise mevcut şirkette en az 1 yıl kalması gerekmektedir. Vakıf olarak, birikimlerinizin hiçbir şekilde azalmasını istemediğimizden diğer şirketin uygulamalarına göre aktarım durumunda yapabileceği kesinti miktarlarını üye ile birlikte değerlendirerek geçiş için doğru tarihi belirlememiz gerekmektedir.
17Aktarım değerlendirmesini yapmak ve aktarım işlemini gerçekleştirebilmek için ne yapmalıyım?
Üye aktarım talebini mevcut emeklilik şirketine iletir. Şirket, üyeye beş iş günü içinde hesap özetini, aktarım bilgi formunu ve aktarım talep formunu gönderir. Bu belgelerin talep edilmesi aktarımın başladığı anlamına gelmemektedir, bilgi amaçlı olarak da talep edilebilir. Belgeler üyeye ulaştıktan sonra Vakfın BES aracısı ile değerlendirilir ve aktarımın avantajlı olması halinde üye, düzenlenmiş teklif formunu doldurarak imzalar. Üye imzaladığı aktarım talep formunu elden teslim edebileceği gibi faks veya posta yoluyla da Vakfa iletebilir. Vakıf belgelerin şirkete ulaşmasını sağlayarak on iş günü içinde birikim, devlet katkısı hesabına ilişkin tutarlarla birlikte yeni plana aktarımını sağlar.
18Aktarım işlemi sonrasında yeni sözleşmem ne zaman yürürlüğe girer?
Birikimin aktarıldığı tarihte yürürlüğe girer.
19Aktarım sonrası sisteme giriş tarihim değişir mi?
Hayır. Üyenin bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin hakları ile varsa hak kazanma sürelerine ilişkin hakları aktarım yapılan şirkette aynen korunur.
20Aktarım yaparken kredi kartımdan çekilen ancak henüz şirket hesaplarına intikal etmeyen (blokajdaki) katkı payı tutarım aktarım yapacağım şirkete aktarılacak mı?
Hayır. Blokaj süresi dolmayan katkı payı ödemeleri ile ilgili provizyonlar iptal edilecektir.
21Aktarım işleminden önce varolan hesaba ilişkin ileriye yönelik yapmış olduğum ödemeler varsa, bu ödemelerin durumu ne olacak?
Aktarım yapmadan önce ileriye yönelik olarak yapılan ödemeler birikimlerle birlikte aktarılacaktır.
22Emeklilik şirketi başka şirkete aktarım talebimi hangi durumlarda yerine getirmeyebilir?
Emeklilik şirketi, giriş aidatı borcunu tahsil edene kadar üyelerın aktarım talebini yerine getirmeyebilir. Bu durumda şirket üyeye veya Vakfa aktarımın gerçekleştirilemeyeceğini yazılı olarak bildirir.
23Bireysel emeklilik sözleşmemi ve hesabımdaki birikimleri başka birine devredebilir miyim?
Bireysel emeklilik sözleşmesi ve hesaptaki birikimleri başka birine devretmek mümkün değildir.
24Bireysel emeklilik hesabımdaki birikimlerimin bir kısmını başka bir şirkete aktarabilir miyim?
Birikimlerde kısmi aktarım söz konusu değildir, aktarım ancak birikimlerin tamamını kapsayacak şekilde yapılabilir.
25Aynı veya farklı şirketlerdeki hesaplarımı birleştirebilir miyim?
Hayır. Aynı veya farklı şirketlerdeki hesapların birleştirilebilmesi sadece emeklilik hakkının kullanılması esnasında emeklilik hakkının kullanılabilmesi için yapılabilmektedir.
26Birikimli hayat sigortamı Bireysel Emeklilik Sistemi'ne aktarabilir miyim?
Birikimli hayat sigortalarından Bireysel Emeklilik Sistemi'ne aktarım işlemleri, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren beş yıllık sürenin sonu olan 7 Ekim 2006 tarihinde sona ermiştir.
27Emeklilik sözleşmemden doğan şikâyetlerimi nereye bildirebilirim?
Emeklilik sözleşmenizle ilgili olarak emeklilik şirketinizle görüşmenize rağmen şirketiniz uygulamasının mevzuata aykırı olduğunu düşünüyorsanız İletişim panelinden Vakfa ulaşabilir, şikâyetlerinizi bildirebilirsiniz.
28Bireysel Emeklilik Sistemi'nden ayrılmak için ne yapmalıyım?
Sistemden ayrılmak istendiği takdirde Vakıf ile iletişime geçilerek ayrılma halinde ödenecek tutar hakkında bilgi alınabilir. Bireysel Emeklilik’ ten ayrılma durumunda üye Vakıf’taki bütün haklarından vazgeçmiş olur. Ayrılmak için gereken belgeler üyenin talebi ile Vakıf tarafından gönderilir. Üyenin belgeleri doldurup ıslak imzalı olarak Vakfa iletmesi halinde, bireysel emeklilik hesabındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki varsa hak kazanılan tutarlar, belgelerin ulaştığı tarihten itibaren yirmi iş günü içinde üyenin belirttiği endi adına olan banka hesabına ödenir.
29Üç yıl önce sistemden ayrılmıştım. Yeni bir sözleşme akdetmem durumunda, önceki sisteme giriş tarihim geçerli olur mu?
Hayır. Emeklilik sözleşmesini sona erdirmesi halinde üye, sona erdirilen sözleşme bakımından bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin haklarını kaybeder.
30Bireysel Emeklilik Sistemi'ndeki birikimlerim haczedilebilir mi?
Üyenin sistemde bulunduğu ay sayısı ile haciz, rehin veya iflas tarihinde geçerli brüt asgari ücret tutarının çarpımına karşılık gelen birikim tutarı nafaka borçları hariç olmak üzere haczedilemez, rehnedilemez ve iflas masasına dâhil edilemez. Örneğin, sistemde 36 aydır bulunmakta olan bir üyenin 50.000 TL’lik birikime ulaştığı, haciz tarihinde aylık brüt asgari ücretin 1.201,5 TL olduğu varsayıldığında, bu üyenin birikimlerinin 43.254 TL’lik (36 * 1.201,5 TL) bölümü haczedilemeyecektir.
31Bireysel Emeklilik Sistemi'nden emekli oldum ve düzenli olarak aylık almaktayım. Aylıklarım üzerine alacaklılarım tarafından haciz konulabilir mi?
Bireysel emeklilik sisteminde emekli olanlara yapılan ödemelerin, aylık ödemeye isabet eden miktarının aylık brüt asgari ücret tutarı kadar olan kısmı nafaka borçları hariç olmak üzere haczedilemez, rehnedilemez ve iflas masasına dâhil edilemez. Örneğin, Bireysel Emeklilik Sisteminden emekli olan bir kişinin aylık 1.500 TL almakta olduğu, haciz tarihinde aylık brüt asgari ücretin 1.201,5 TL olduğu varsayıldığında, aylık olarak ödenen 1.500 TL’nin, 1.201,5 TL’si hacze konu edilemeyecektir.
32Bireysel Emeklilik Sistemi'nde birden fazla sözleşmem olduğunda haczedilemeyecek tutar nasıl hesaplanacak?
Haczedilemeyecek tutar, üyenin tüm hesaplarındaki toplam birikimi üzerinden hesaplanacaktır.
33AvivaSA, üyelere planları ve sözleşmeleri ile ilgili ne sıklıkta bilgilendirme yapacak?
Şirket her hesap dönemini müteakip on iş günü içinde hesap bildirim cetveli ile birlikte emeklilik planında yer alan parametrelerdeki ve mevzuattaki önemli değişikliklere ilişkin bilgi notunu üyenin tanımlı e-posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine gönderir. Takvim yılının her üç aylık döneminde üyeye elektronik postayla ve şirketin WEB sitesi aracılığı ile yatırım araçlarına ilişkin genel bilgileri, finansal piyasalardaki güncel gelişmeleri, sunulan fonlara ilişkin yatırım ve performans bilgileri, üyenin maruz kalabileceği yatırım risk, ve diğer finansal riskleri içeren bilgilendirmede bulunulur. Ayrıca üyeler herhangi bir zamanda birikimlerine ilişkin bilgilere emeklilik şirketinin Kurumsal Hizmet Merkezi, web sitesi veya Takasbank aracılığı ile ulaşabilmektedirler. Emeklilik Şirketi ayrıca emekliliğe hak kazanılmadan asgari iki yıl önce birikimin mali piyasalardaki risklerden daha az etkilenmesini sağlamak amacıyla üyenin düşük risk düzeyine sahip fonlara geçişini sağlamak üzere üyeye öneride bulunur.